Stowarzyszenie RZEKOTKA

Rzekotka

Stowarzyszenie

Skąd: Gmina Świercze

Dołączył: 2015-07-11

Administracyjno-prawne aspekty realizacji farm wiatrowych w Polsce

Fragmenty Analizy wybranych administracyjno-prawnych aspektów realizacji farm wiatrowych w Polsce Fundacji Myśli Ekologicznej

W sierpniu 2014 r. Fundacja Myśli Ekologicznej zwróciła się do 30 urzędów gmin oraz 27 starostw powiatowych, zlokalizowanych na terenie całego kraju, z prośbą o odpowiedź na kilka pytań, związanych z wybranymi administracyjnoprawnymi aspektami realizacji farm wiatrowych w Polsce.

Zagadnienia, które poruszone zostały w wysłanych pismach, dotyczyły przede wszystkim problematyki „obszaru oddziaływania obiektu”, jakim jest farma wiatrowa, technicznych sposobów jego wyznaczenia, a także proceduralnych następstw tej czynności – ustalenia katalogu stron postępowania w przedmiocie realizacji zamierzenia inwestycyjnego, polegającego na budowie farmy wiatrowej na danym terenie (zarówno na etapie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jak i pozwolenia na budowę), doręczeń pism i zawiadomień o czynnościach, podjętych w ramach toczących się postępowań administracyjnych.

Kwestie te są niezwykle ciekawe z prawnego punktu widzenia, jeśli weźmie się pod uwagę specyfikę zamierzenia inwestycyjnego, jakim jest farma wiatrowa. W trakcie postępowań administracyjnych pojawiają się duże trudności związane z ustaleniem ich oddziaływania na otoczenie, kontrowersje budzi przede wszystkim kwestia zasięgu tegoż oddziaływania. W odpowiedziach, które otrzymała Fundacja, kilkakrotnie wprost podkreślana była niejasność obowiązujących uregulowań, czy też wręcz brak konkretnych przepisów, które wskazywałyby metody ustalenia obszaru oddziaływania farmy wiatrowej. Stąd ciekawym wydaje się, w jaki sposób organy odpowiedzialne za stosowanie przepisów (organ administracji architektoniczno-budowlanej, jakim jest starosta, czy też wójt/burmistrz/prezydent miasta) radzą sobie w praktyce – jakie przepisy prawne stosują, jakie czynniki biorą pod uwagę, ustalając tenże obszar.

Kolejne zagadnienia, które Fundacja postanowiła przeanalizować, są logiczną konsekwencją zadania pytania o sposób ustalenia obszaru oddziaływania farmy wiatrowej, a pośrednio katalogu stron postępowania. Mianowicie czy zdarzały się przypadki odmowy nadania statusu strony postępowania administracyjnego (tj. czy dochodziło do sytuacji, gdy dany podmiot uważał, że farma wiatrowa oddziałuje także na jego nieruchomość, którego to przekonania nie podzielił organ administracji), czy zdarzały się przypadki wznowienia postępowania administracyjnego z powodu błędnego ustalenia obszaru oddziaływania obiektu i katalogu stron postępowania, ile podmiotów ostatecznie było stroną postępowania administracyjnego i jaka to była liczba w stosunku do ogólnej liczby mieszkańców danej miejscowości, gminy, jak wyglądało zestawienie powierzchni obszaru oddziaływania farmy wiatrowej w stosunku do powierzchni miejscowości, czy gminy.

Ustalenie katalogu stron postępowania w sposób nieodłączny wiąże się także z problematyką doręczeń pism w sprawie i zawiadamiania o podjętych czynnościach – również ta kwestia była przedmiotem analizy ze strony Fundacji. W przypadku tak niejasnych regulacji i „płynnych” kryteriów, które administracja publiczna może wziąć pod uwagę, a także pozostałych czynników – różnych w zależności od konkretnego stanu faktycznego (np. ukształtowanie terenu), katalog stron może zostać ustalony zarówno bardzo wąsko jak i bardzo szeroko – co uzyskało potwierdzenie w otrzymanych odpowiedziach. Warto sobie zadać więc pytanie, w jaki sposób w tych przypadkach organy dokonywały doręczeń pism procesowych – czy w sposób bezpośredni, przy pomocy operatora pocztowego, czy też w sposób „zbiorczy” – poprzez obwieszczenie lub inny, zwyczajowo przyjęty sposób.
Fundacja zajęła się również zagadnieniami, należącymi stricte do właściwości gmin. Mianowicie – czy farma wiatrowa została zrealizowana na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, czy też decyzji o warunkach zabudowy1 oraz czy plan ten lub decyzja o warunkach zabudowy były kwestionowane. Kolejno – w ramach porównania praktyki w trakcie postępowania w przedmiocie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach a także w sprawie wydania pozwolenia na budowę – badano w jaki sposób ustalono katalog stron, a także w jaki sposób dokonywano doręczeń i zawiadomień w ramach postępowania dot. decyzji „środowiskowej”. Fundacja poprosiła również o odpowiedź, czy we wszelkich postępowaniach, zmierzających do realizacji farmy wiatrowej, uczestniczyły organizacje społeczne, negatywnie bądź też pozytywnie nastawione do energetyki wiatrowej – w celu weryfikacji, czy „tło” społeczne, nastawienie mieszkańców do elektrowni wiatrowych w ogólności i do danej, konkretnej inwestycji, miało wpływ na ustalenie katalogu stron i późniejsze postępowanie administracyjne.
Biorąc pod uwagę powyższe kwestie, Fundacja zwróciła się do organów administracji publicznej z dziewięcioma pytaniami – sześć zostało zadanych starostwom powiatowym, trzy urzędom gmin.

Pytania skierowane do starostw powiatowych:

1. W jaki sposób wyznaczyli Państwo obszar oddziaływania farmy wiatrowej, tj. jakie przepisy odrębne wzięli Państwo pod uwagę, czy uwzględniane były również przesłanki o charakterze stricte faktycznym (sąsiedztwo, oddziaływanie elektromagnetyczne, efekt migotania cienia), ograniczające zagospodarowanie sąsiednich terenów? W jaki sposób wyznaczyli Państwo zasięg oddziaływania poszczególnych czynników?

2. Czy zdarzały się przypadki odmowy przyznania statusu strony postępowania - jeśli tak, to z jakiego powodu?

3. Ile podmiotów ostatecznie było stroną postępowania i jak wyglądało to na tle ogólnej liczby mieszkańców? Jaką powierzchnię (w przybliżeniu) obejmował obszar oddziaływania farmy wiatrowej, również w zestawieniu z ogólną powierzchnią miejscowości, gminy?

4. Czy w odniesieniu do farmy wiatrowej zachodził przypadek tzw. „transgminności”, mianowicie, czy zamierzenie inwestycyjne polegające na budowie farmy wiatrowej było zlokalizowane na obszarach granicznych dwóch lub więcej gmin? Jeśli tak, to czy wiązały się z tym jakieś problemy w trakcie postępowania administracyjnego w sprawie wydania pozwolenia na budowę - związane choćby z właśnie wyznaczeniem obszaru oddziaływania obiektu, a pośrednio katalogu stron postępowania?

5. W jaki sposób doręczali Państwo stronom wszelkie dokumenty i informowali o czynnościach postępowania – w sposób bezpośredni, za pomocą publicznych obwieszczeń, czy też w inny sposób? Czy była różnica między sposobami doręczenia decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, a decyzji o pozwoleniu na budowę?

6. Czy zdarzały się przypadki wznowienia postępowania na podstawie art. 145 § 1 pkt. 4 k.p.a. mianowicie z powodu, że strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu?

Pytania skierowane do urzędów gmin:

1. Czy decyzja o warunkach zabudowy lub miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, na podstawie których wydano pozwolenie na budowę, były kwestionowane, a jeśli tak, to na jakiej podstawie?

2. Czy w postępowaniach zmierzających do realizacji farmy wiatrowej brały udział organizacje społeczne? Czy organizacje te były pozytywnie, czy też negatywnie nastawione do energetyki wiatrowej?

3. W jaki sposób wyznaczono katalog stron w postępowaniu w przedmiocie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację farmy wiatrowej? W jaki sposób dokonywano doręczeń oraz zawiadomień o podjętych przez organ czynnościach i wydanych decyzjach?
Do końca października 2014 r. Fundacja uzyskała odpowiedź od 27 urzędów gmin, co stanowi 90% wysłanych pism, oraz od 22 starostw powiatowych, co stanowi 81 % wysłanych pism, przy czym należy podkreślić, że zdecydowana większość z nich miała charakter merytoryczny. Jest to świetna statystyka, która przeszła nasze najbardziej optymistyczne oczekiwania, dlatego chcielibyśmy w tym miejscu serdecznie podziękować wszystkim tym instytucjom i ich pracownikom, którzy poprzez merytoryczną odpowiedź na zadane pytania znacząco przyczynili się do powstania niniejszej analizy.

Pełny tekst "Analizy wybranych administracyjno-prawnych aspektów realizacji farm wiatrowych w Polsce" jako plik pdf